नेताहरुले कसरी कसरी मनाउँदै छन् तिहार

केपी ओली
अध्यक्ष, नेकपा एमाले
टीका लगाउने तीन जना बहिनी थिए । एक बहिनीको भने मृत्यु भयो । बाँकी दुई बहिनीमध्ये एक चितवनमा र अर्को झापामा छन् । उनीहरु टिकाटालोका लागि यही (बालकोट, भक्तपुर) आउँछन् । घरमा सामान्य किसमले टिका लगाइन्छ । समाजले मानेका संस्कृति मान्नु पर्छ । तर, बढी रुढीवादी भएरचाहिँ होइन । ओलीका प्रेस संयोजक चेतन अधिकारी भन्छन्, ‘तिहारलाई भनेर घरमा देउसी भैलो खेल्ने मान्छेहरु आउन थालेका छन् । उहाँहरुसंग सहभागी भएर अध्यक्षज्यू रमाइलो गर्नु हुन्छ । नेपाली संस्कृतिको रक्षा गर्नु पर्छ भन्ने मान्यता राख्नु हुन्छ । घरपरिवारसँग रमाउनु हुन्छ ।’ उनका अनुसार माक्र्सवादीहरुले संस्कृतिको रक्षा गर्नु राम्रो हो भन्ने ओलीको मान्यता छ ।
शेरबहादुर देउवा
सभापति, नेपाली काँग्रेस
सभापति शेरबहादुर देउवाका स्वकिय सचिव भानु देउवाका अनुसार उनले नेपालीमा मनाइने चाडबाड निकै महत्वका साथ मनाउँछन् । समय मिले अनुसार सबै चाडबाडमा देउवा सरिक हुन्छन् । तिहार पनि नमनाउने कुरै भएन । उनका दुई बहिनी र एक दिदी छन् । उनीहरु सबै डडेल्धुरामा नै बस्छन् । देउवाले समय मिलेमा डडेल्धुरा गएर टिका लगाउँछन् । समय नमिल्दा भने प्रायः काँग्रेस नेता मिना पाण्डेको हातबाट टिका लगाउँछन्, देउवा । तर, यो वर्ष देउवाको भतिजाको मृत्यु भएकाले तिहार छैन ।
नारायणकाजी श्रेष्ठ
नेता, नेकपा माओवादी केन्द्र
चाडबाडमध्ये म्हपुजा मन पर्छ । यो भाइटिकाको अघिल्लो दिन पर्छ । यो नेवार समुदायले मनाउँछन् । यसको महत्व पनि छ । म्हपुजा आफैंले आफ्नो पुजा गर्ने हो । यो भनेको देवता ,भगवान खोज्न बाहिर जानु पर्दैन आफू भित्र नै छ भनेको हो । अथवा मान्छेले रुपान्तरण हुनु पर्छ, राम्रो काम गर्नु पर्छ भनेको हो । म यो पुजामा सरिक हुन्छु । आफैंभित्र मानवको सेवा गर्ने काम खोज भनेको हो । यो मलाई मन पर्ने चाड हो ।
मैले २२ वर्ष सम्म भाइटिक लगाइनँ । तर गएको वर्ष दिदीहरुको हातबाट भाई टिका लगाएर तिहार मनाएँ । मेरो ठूलो बुबा र सानो बुबाका छोरीहरुले टिका लगाई दिनुभयो । यो पाली म गोरखामा हुने छु । समय मिल्यो भने भाइ टिका लगाउने छु । धर्म कर्म मान्नु र संस्कृति मान्नुमा फरक छ । दशैं तिहारको ठूलो सांस्कृतिक महत्व छ । विदेश गएका, टाढाटाढा भएका मान्छेहरु जम्मा हुन्छन्, भेटघाट हुन्छ । शुभकामना आदानप्रदान हुन्छ । यसको सामाजिक उपयोगीतालाई कुनै माक्र्सवादीले अबमूल्यन गर्नु हँुदैन । यसको राम्रो पक्ष स्वीकार्नु पर्छ । धार्मिक जडता र अन्धविश्वासलाई हटाउनु पर्छ । बरु जनतालाई धार्मिक अन्धविश्वासले हुने हानिको कुरा भनि दिनु पर्छ ।सांस्कृतिक रुपमा समाजमा भएका राम्रा कुरा भने मान्नुपर्छ ।
महन्त ठाकुर
अध्यक्ष, तराई मधेस लोकतान्त्रिक पार्टी
नेपालीहरुको महान चाड हो, तिहार । यीनका धार्मीक, सामाजिक र सांस्कृतिक महत्व छ । यो हाम्रो परम्परादेखि चल्दै आएको छ । मैलेपनि तिहारमा बत्ति बाल्छु । यो भनेको अन्धकार माथिको विजय हो । नराम्रो माथि राम्रोको विजय हो ।
तिहारले सद्भाव दिन्छ । भाइ बहिनीबीचको सम्बन्ध गाडा हुन्छ । दाजुभाइको पुजा गरिन्छ । बहिनीले टिका लगाएर दाजुभाइको लामो आयुको कामना गर्छन् । मेरो त कोहि छैन टिका लगाइदिने । तर पनि मलाई यो तिहार मन पर्छ ।
राजेन्द्र महतो
अध्यक्ष, सदभावना पार्टी
म धर्म संस्कृति मान्छु । यहाँका सबै चाडबाड मान्छु । दशै तिहार मान्छु । राजनीतिक कार्यक्रममा व्यस्त हुँदा त्यति समय दिन सकिँदैन । हाम्रा धर्म संस्कृति हाम्रो सम्पत्ति हुन । यिनको संरक्षण गर्नुपर्छ ।
तिहारमा घर बाहिर भइनँ भने आफैं घरपरिवारसँग मिलेर दियो जलाउँछु । मैनबत्ति बाल्छु । हामी तराईबासीले तिहार मान्छौं । तर भाइटिका त्यति मान्दैनौं । दिपावली धुमधामका साथ मनाउछौं । भाई टिकामा दिदीबहिनीले दाईभाइको दीर्घायुको कामना गर्छन् । यो राम्रो हो ।
टाढाटाढा रहेका आफन्त र साथीभाइसँग भेटघाट हुन्छ । शुभकामना आदानप्रदान हुन्छ । त्यहि भएर दशैं तिहार र छठ जस्ता नेपालीहरुका महान चाड मनाउँछु । पार्टीका कार्यक्रमा पनि शुभकामना आदान प्रदान हुन्छ । यो भनेको बन्धुत्वको सम्बन्ध हो । यो मित्रताको सम्बन्ध हो । जति कटुता भएपनि यस्ता चाडबाडमा मान्छेहरु एक आपसमा बोलचाल गर्छन् । सम्बन्ध सुध्रन्छ । यसको सांस्कृतिक महत्व पनि छ ।
देवेन्द्र पौडेल
संगठन विभाग प्रमुख, नयाँ शक्ति
तिहार दशैंपछिको नेपालीहरुको महान चाड हो । दिदीबहिनीसँग भेट हुने राम्रो समय हो । यो तिहारले नै टाढा भएका दिदीबहिनीसँग भेट हुन्छ । तिहार म पनि मनाउँछु । हिजो जनयुद्धमा सक्रिय हुँदा परिस्थितिबस मान्न सकिएन । तर युद्धमा पनि साथीभाइहरुसँग तिहारको बारेमा कुराकानी हुन्थ्यो । घरपरिवारसंग भेटघाट सम्भव थिएन । मैले शान्ति प्रक्रियामा आएदेखि नियमित रुपमा तिहारमा टिका लगाउँदै आएको छु ।
मेरो दिदी भान्जा कतार भएकाले उता जानु भएको छ । यसपाली बहिनीको हातको टिका लगाउँछु ।
गाँउमा भए बत्ति बालिन्थ्यो । शहरमा बस्छौं, घर साुहले झिलिमिली पार्छन् त्यहि हेरेर रमाइलो गर्छौं । मिल्यो भने देउसी भैलो खेल्न आउने टोलिसँग रमाइलो गरिन्छ । प्रस्तुित:  कृष्ण  गिरी