लोकमान सिंहपछि, लोकतन्त्र निलम्बित

राजेशचन्द्र राजभण्डारी
गाउँ–गाउँबाट उठ
बस्ती–बस्तीबाट उठ
यो देशको मुहार फेर्नलाई उठ
यो गित नसुन्ने नेपाली सायद नेपालमै कम होलान् । नेपाली जनतालाई अहिले यो गितले गिज्याई रहेको अनुभूति भईरहेको छ । गाउँ गाउँबाट, बस्ती–बस्तीबाट लुटेर खाने बानी परेका नेपाली नेताहरू भने अहिले ढिलै गरेर भएपनि लोकमानबिरूद्व एकजुट भएर मोर्चा बन्दी गर्न सफल भएका छन् । अहिले अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगका प्रमुख आयुक्त लोकमान सिँह कार्कीविरुद्व सँसदमा महा अभियोग दर्ता भएपछि अहिले लोकमान निलम्बित भएका छन् । साच्चै भन्नु पर्दा लोकतन्त्रको अभ्यास बल्ल नेपालमा शुरू भएको छ । संविधानसभाबाट संविधान घोषणा गरे पछि सबैभन्दा चर्चित काम भनेको अहिले अख्तियार प्रमुख माथि महाअभियोग नै हो भन्दा फरक नपर्ला । नेपालको सबैभन्दा शक्तिशाली निकायको रूपमा स्थापित अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोग सधैभरि चर्चाको शिखरमा रह्यो । प्रत्येक दिन मिडियामा एउटा न एउटा काम र गतिविधिबाट सधै यति चर्चा कसैको छभने कि त अख्तियारको कि त लोकमानहरुकै । राजा ज्ञानेन्द्र शक्तिमा हुँदा होस् कि गणतन्त्र पछि किन नहोस् सधै–सधैं लोकमान कार्की चर्चामा रहे ।
राजा ज्ञानेन्द्रको हुकुमी प्रमाङ्गीबाट उच्च पदमा पुग्न सफल लोकमानसिंह कार्कीलाई अख्तियार प्रमुख बनाउने बेलादेखि उनको पक्ष र बिपक्षीमा ठुलो शक्ति कै चलखेल भएको कुरा सारा दुनियाँलाई थाहै भएको बिषय हो । लोकमानलाई प्रमुख बनाउन त्यसबेला माओबादी केन्द्रका अध्यक्ष प्रचण्ड, कांग्रेस, एमाले लगायतका शक्ति केन्द्रले ठुलो आर्थिक चलखेल गरेको मात्र होइन उनलाई अख्तियार प्रमुख बनाउन समेत छिमेकी प्रभुले ठाडै हस्तक्षेप गरेको कुरा सबै सामु ताजै छ ।
जब लोकमान अख्तियार प्रमुख भए त्यसपछि साँच्चिकै अख्तियार शक्तिशाली भएको कुरा सारा दुनियाँले देखे कै हो । भ्रष्टाचार गरि अकुत सम्पत्ति कमाउने, मनपरि ढंगले काम गर्ने कर्मचारीदेखि सबै निकाय र ब्यक्तिहरू सबै थर्कमान भए । यो वा त्यो नाममा अख्तियार बिरूद्व आवाज गर्न शुरू गरे अख्तियारले नेपालको मै हुँ भन्ने कांग्रेसी नेता खुमबहादुर खड्का, चिरञ्जीवी कुमार वाग्ले, मधेसी नेता जयप्रकाश गुप्ता, श्यामसुन्दर गुप्ता देखि सयौं भ्रष्टाचारीलाई मुद्दा चलाउने आँट गरेको मात्र होइन नेपालको सर्बोच्च अदालतले प्रमाणको आधारमा जेल पठाउनुका साथै करोडौं रूपैयाँ समेत अशुलउपर गरे पछि भ्रष्टाचारीहरू हायल कायल भए कै हुन् । माओबादी लडाकुको क्यान्टोनमेन्टमा करोडौं रूपैयाँ हिनामिना भएको आवाज नेपाली मिडियामा प्रत्येक दिन ब्यानर न्युज बन्यो । हिनामिना भएकोबारे अख्तियारमा उजुरी प¥यो तर त्यो बिषयमा भने लोकमान चाहिँ चुकेको देखिन्छ । पुर्बलडाकुहरूले प्रचण्ड, महरा लगायतलाई कार्बाहीको माग राखेपनि यो प्रकरण ‘हात्ती आयो हात्ती आयो फुस्त’जस्तो भयो । अहिले लोकमानसिंह कार्कीबिरूद्व नेपालको सबै शक्ति एकजुट भएपछि सँसदमै महाअभियोग दर्ता भयो । यसलाई हामीले लोकतान्त्रिक विधि माने पनि यसको मुख्य उदेश्य लोकमानलाई हैन अख्तियारलाई कमजोर बनाउने खेल भन्दा अरू केही देखिदैन । कतिपय कमीकमजोरी अख्तियार र लोकमान को नभएको भने होइन तर पनि अहिले लोकमानलाई महाअभियोग ‘बुढी मरि भन्दा पनि काल पल्कियो’ भन्ने चिन्ता हो । अहिले देश र जनताको नाममा आएको पैसा ‘मामाको धन फुपूको श्राद’ भनेझै गरि खान पल्केका मान्छेलाई अख्तियार नै सबैभन्दा ठुलो शत्रुको रूपमा रहेको कारणले पनि अहिले कांग्रेस, एमाले, माओबादी केन्द्र लगायतका सबै शक्ति केन्द्र पुरै लोकमान कार्कीबिरूद्व एक भएको कुरा पनि अहिलेको घटनाक्रमले पुष्टि भएको छ । हुनतः यसबेला लोकमानलाई महाअभियोग लगाउन नातेदारको किस्ट कलेजलाई कानुन बिपरित बिद्यार्थी भर्ना गर्न अनुमती, केयुको परीक्षामा अनावश्यक हस्तक्षेप, कानुन उल्लंघन, सर्बोच्च अदालतको म्याद तामेली गर्न अबरोध गरेको आरोप लगाइएको छ ।
लोकमानलाई अब कसरी ठेगान लगाउने भन्नेबारे प्रमुख राजनीति दलबीच छलफल र सहकार्य समेत तिब्र गतिमा चलिरहेको छ । लोकमानबारे नेपाली कांग्रेसले आफ्नो आधिकारिक धारणा बनाउन बैठक बसेर नै निर्णय गर्दैछ । अहिले कार्की बिरूद्वको गठबन्धन हेर्दा नेपालमा जे–पनि हुने रहेछ भन्ने कुरा अब छर्लङ्ग भएको छ । कुरा लोकमानको हैन विधि र बिधानको हो । हिजो लोकमान कार्कीलाई अख्तियार प्रमुख बनाउन सबैभन्दा बढि कसरत गर्ने माओबादी केन्द्रका अध्यक्ष प्रचण्डदेखि प्रमुख पार्टीको सहमतिमै बनेको घटनालाई बिर्सिएर आज फेरि सबै शक्तिको गठबन्धन गरेर लोकमान हैन लोकतन्त्रकै बिरूद्व उभिएका छन् ।
आफ्नो स्वार्थ र कुकर्मलाई नेपालको कुनैपनि शक्तिले नछोओस् भन्ने सोच भएका नेपाली राजनीति दलका नेतालाई यतिबेला साँच्चै कै लोकमान हैन अख्तियार नै घाडो साबित भएको छ । अहिले सबै शक्ति एक भएको समयमा लोकमानलाई हैन अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगलाई नै महाअभियोग लगाएर यसलाई नै खारेज गर्ने तिर लाग्नु बढी बुद्धिमानी हुने देखिन्छ । किनभने समस्या लोकमान हैन लोकतन्त्र हो भन्ने कुरा बुझ्न जरुरी छ । अख्तियार बनाउने उसलाई भ्रष्टाचारीलाई कार्बाही गर्ने अधिकार दिने तर अहिले आएर जब आफुमाथि भ्रष्टाचारको आरोप लाग्ने भएपछि लोकमान सबैको तारो बनेको कुरा नेपाली जनताले बुझेकै छन् ।
अहिले कांग्रेस, एमाले, माओबादी, नेपालका चर्चित मिडिया, कनकमणि, डा. गोबिन्द केसी सबै एक हुनुलाई खाली संयोग मान्न सकिदैन । लोकमानले राजतन्त्रको पालाको शैली अपनाएको तर्क पेश गर्नु हाम्रो नेतालाई सुहाउने कुरा अबश्य हैन । हिजो उनले गरेको सबै गतिविधिसँग परिचित हुँदाहुँदै अख्तियार प्रमुख बनाउन शिफारिस गर्ने राजनीति नेता नै सबैभन्दा बढि नालायक हुन् भन्न हामी किन डराउने । हिजो कसको दबाब र प्रभाबमा परेर लोकमान लाई शक्तिशाली बनाउने खेलमा सहभागी भए भन्ने कुराको जबाफ नेपाली जनतालाई दिनुपर्छ ।
हिजो लोकमानलाई शक्तिशाली बनाउनु भनेको लोकतन्त्र बलियो बनाउने हो भन्ने तर्क गर्ने नेताहरू लाई आज लोकमान घाडो भयो भोलि आफ्नो क्रियाकलाप ले लोकततन्त्र घाडो हुने स्पष्ट छ । आज लोकमानबिरूद्व एक हुने राजनीति शक्ति देशमा निर्वाचन गरेर निकास दिन किन सहमत नहुने यो भने अचम्म कै बिषय छ । यसैगरि अख्तियारलाई कमजोर बनाउने होभने बरू अख्तियारलाई नै खारेज गरि भ्रष्टाचार जसले बढि गर्छ त्यसलाई राज्यले सम्मान गर्ने नीति बनाउदा राम्रो होला । हैनभने नचाहिने नाटक गरेर दुनियाँ हसाउने काम बन्द गर्नु बुद्धिमानी हुनेछ । हैन भने आज लोकमान निलम्बित भोलि लोकतन्त्र निलम्बनमा पर्ने दिन नआउला भन्न सकिदैन ।