कालीगण्डकी करिडोरमा छैनन् शुद्ध साकाहारी भोजनालय

अमृत बास्कुने
नेपालमै चर्चित कालिगण्डकी करिडोर सडक अन्तरगत पर्वतको मालढुंगा देखि चीनको सीमाना कोरला नाका सम्मको लामो दुरीमा शाकाहारी भोजन चाहने भक्तजनका लागि भोजनालय छैनन् । मालढुङ्गा–बेनी–जोमसोम–कोरला सडक अन्तरगतको झण्डै दुई सय १० किलोमिटर लामो दुरीमा खाने बस्ने सुविधा सम्पन्न धेरै होटल, रेष्टुरेन्ट भएतापनि शुद्ध शाकाहारी खाना चाहनेहरुकालागि भने कुनै पनि त्यस्तो सुविधा लिन भने असम्भव प्राय छ । पर्वतको मालढुंगादेखि मुस्ताङ र चीनको सीमाना कोरला सम्म लामो धार्मिक क्षेत्रमा कुनै पनि शाकाहारी भोजनालय छैनन् ।
मालढुंगा देखि कोरला सम्मको रुटमा तीन वटा पवित्र तिर्थस्थलहरु पर्दछन् । म्याग्दीको सदरमुकाम बेनी बजरा नजिकै रहेको बेनी नगरपालिका–९ गलेश्वरमा रहेको गलेश्वर धाम, मुस्ताङको बारागुङ मुक्तिक्षेत्र गाउँपालिका–१ मुक्तिनाथमा रहेको मुक्तिनाथ मन्दीर र लोघेकर दामेदर कुण्ड गाउँपालिका–४ को सुर्खाङमा रहेको दामोदर कुण्ड हिन्दूहरुको लागि निकै पवित्र तिर्थस्थल हुन् । नेपाल तथा भारतमा समेत चर्चीत मुक्तीनाथ तथा दामोदर कुण्डमा दर्शनका लागि आउने धार्मिक पर्यटकलाई लक्षित गरी व्यवसाय सञ्चालन गरिनु पर्ने माग भै रहेको भए पनि त्यस्तो सेवा छैन । मुस्ताङ क्षेत्रमा दुई वटा धार्मिक महत्वका स्थानहरु हुँदै गर्दा पनि शाकाहारी भोजनालय भने कहि कतै नपाउने तिर्थयात्रीहरुको भनाई छ । हिन्दूहरुले पवित्र भगवानका रुपमा पुजा गर्ने शालिग्रामको उद्गम स्थलकै रुपमा लिइने दामोदर कुण्ड क्षेत्र सम्म पुग्ने कागबेनी–दामोदर कुण्ड क्षेत्रमा पनि धार्मिक पर्यटकहरुका लागि शाकाहारी भोजनका लागि छुट्टै भोजनालय छैनन् ।
हिमाली जिल्ला म्याग्दी भित्र मात्रै होटल व्यवसायी संघ म्याग्दीमा आबद्ध दुई सय ६५ भन्दा धेरै होटल तथा रेष्टुरेन्ट अनि खाजाघरहरु भएतापनि कुनै पनि शाकाहारी प्रकृतिका व्यवसाय धार्मिक पर्यटकलाई लक्षित गरी नरहेको होटल व्यवसायी महासंघका केन्द्रीय सचिव तारानाथ आचार्यको भनाई छ । बेनी–जोमसोम सडक अन्तरगत गलेश्वरमा होटल याक प्रालिका सञ्चालक समेत रहनुभएका आचार्य भन्नुहुन्छ–‘म्याग्दीको बेनीमा ताजा भन्ने खाजा घर बाहेक अन्य शाकाहारी भोजनका लागि छैनन्, धार्मिक पर्यटकहरुको चाहनालाई मध्य नजर गर्दै म आफै गलेश्वरमा शाकाहारी भोजनालय सञ्चालन गर्ने योजनामा रहेको भए पनि हाल सम्म मालढुंगा देखि कोरला सम्मै शाकाहारी मात्रै सेवा दिने छैनन् ।’ हामी पनि शाकाहारी खाना खाजा खुवाउँछौं तर शाकाहारी मात्रै व्यवसाय हाम्रो पनि होइन ।
भारतको हैदराबादका अशोक कुमारले आफूले माग गरे अनुसारको शाकाहारी खानेकुरा पाए पनि थप गुणस्तरका साथै शुद्ध तबरले मात्रै शाकाहारी भोजनालय भने नभेटेको बताउनुभयो । उहाँले हैदराबादबाट काठमाडौंको पशुपतिनाथ दर्शन पछि मुक्तिनाथकालागि आएको र आफूले पाएको आतिथ्य स्वागत उत्कृष्ट रहेको बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो स्वागत राम्रो पाए पनि खानाका लागि भने गुणस्तर बढाउनु पर्ने देखियो । शाकाहारी खानाका लागि उचित खालको प्रवन्ध अझै गर्नु पर्ने देखिएको उहाँले बताउनुभयो ।
मुस्ताङको जोमसोम स्थीत होटल शालिग्रामका सञ्चालक अमृत सुवेदीले शाकाहारी भोजनका लागि आफूहरुले कुनै पनि कसर बाँकी नराखेको भए पनि शाकाहारी मात्रै सेवा दिने भोजनालयहरु भने नरहेको बतानउनुभयो । शाकाहारी भोजनका लागि कुनै पनि मिसावट बिना शुद्ध तबरले हामीले सेवा दिने गरेका छौं तर, शाकाहारी मात्रै भोजनालय चाँही मुस्ताङमा छैनन्–उहाँले भन्नुभयो ।
मुक्तिनाथ तथा दामोदर कुण्ड दर्शन तथा अवलोकनका लागि धेरै पाहुनाहरु मुस्ताङ भ्रमणका लागि आउने र उहाँहरुलाई सामान्यतः शाकाहारी भोजनको व्यवस्था हुने भए पनि शाकाहारी मात्रै भोजनालय भने मुस्ताङमा छैनन्–जिल्ला प्रहरी कार्यालय मुस्ताङका प्रहरी नायव उपरीक्षक (डिएसपी) भोजराज पाण्डेयले बताउनुभयो ।