अपाङ्गको तथ्याङ्क सङ्कलन भएनः सरोकारवाला

हिमालपारीको जिल्ला मुस्ताङको ग्रामीण भेगमा अपाङ्गता भएका व्यक्तिको संख्या ठूलो रहेको भए पनि उचित तथ्याङ्क सङ्कलन हुन नसकेको सरोकारवालाले बताएका छन् । मुस्ताङको घरपझोङ गाउँपालिका–३, स्याङमा आयोजित लैङ्गिक हिंसा विरुद्धको १६ दिने अभियान अन्तरगतको कार्यक्रममा सरोकारवालाले यस्तो बताएका हुन् ।
मुस्ताङका प्रमुख जिल्ला अधिकारी नेत्रप्रसाद शर्माले जिल्लाभित्र अपाङ्गता भएका नागरिकहरु धेरै भए पनि तथ्याङ्क सङ्कलन हुन नसकेको बताए । एउटा सानो गाउँमा पनि करिब १० जनाको सङ्ख्यामा अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरु पाइएको हुँदा अपाङ्गको सङ्ख्या धेरै हुन सक्ने भए पनि उचित तथ्याङ्क सङ्कलन हुन नसकेको प्रजिअ शर्माले बताएका छन् ।
ईन्सेक गण्डकी प्रदेश कार्यालय पोखरा तथा सामाजिक विकास कार्यालय मुस्ताङको संयुक्त आयोजनामा सम्पन्न भएको कार्यक्रममा प्रजिअ शर्माले सबैलाई न्यायको प्रत्याभूति हुनुपर्ने, आम नागरिकले सम्मानपूर्वक बाँच्न पाए वा पाएनन् भन्ने प्रत्याभूति भए नभएको बारेमा पनि अनुगमन तथा निरीक्षण गर्नुपर्ने आवश्यकता औल्याए । अधिकारबाट बञ्चित भएका वर्गको आवाज तथ्याङ्कसहित आउनुपर्ने उनको भनाइ छ ।
मुस्ताङका प्रहरी नायव उपरीक्षक (डिएसपी) रामकुमार दानीले जिल्लाभित्र भएका महिला तथा बालबालिकामाथि हिंसाको अवस्थाबारे जानकारी गराउँदै चालु आर्थिक वर्षमा हिंसाका घटनाहरु ६ वटा र बलात्कारका घटना ३ वटा भएको जानकारी दिए । उनले ४ वटा घटना श्रीमान÷श्रीमती बीचको हिंसाका घटना थिए भने एउटा घरेलु कामदारको श्रम शोषण र अर्को आयोजनामा श्रमिकको श्रम शोषणको घटना भएकाले सम्बन्धित पक्षलाई बोलाएर समाधान गरिएको बताएका छन् । जिल्लाभित्र भएको ३ वटा बलात्कारको घटनाको सम्बन्धित निकायमा पठाइएको जिल्ला प्रहरी कार्यालय मुस्ताङले जनाएको छ ।
अपाङ्ग संघ मुस्ताङका अध्यक्ष आइतेलाल थकालीले साविकको महिला तथा बालबालिका कार्यालयमा अपाङ्गता हेर्ने छुट्टै शाखा र फोकलपर्सन हुँदा आफूहरुलाई सहज भए पनि अहिले त्यो कार्यालय खारेजी हुँदा अपाङ्गता भएकाहरुलाई कठिनाई भएको बताए । उनले ईन्सेक जस्ता सामाजिक संघसंस्थाले यस बारेमा आवाज उठाएर सहयोग गर्नुका साथै यो तथ्यलाई वर्ष पुस्तकमा पनि समावेश गरिदिएमा राज्यको निकायमा पुग्ने बताए ।
पाँचवटा गाउँपालिका रहेको मुस्ताङमा ४ सयभन्दा धेरै अपाङ्गहरु रहेको तथ्याङ्क २०६८ को जनगणना अनुसार भए पनि पछिल्लो अपडेट हुन नसकेको अध्यक्ष थकालीको भनाइ थियो । उनले घरपझोङ गाउँपालिकाभित्र मात्रै ४४ जनाभन्दा धेरै अपाङ्गको पहिचान भएर पनि पछिल्लो विवरण आउन बाँकी रहेको बताए । यसअघि महिला तथा बालबालिका कार्यालयमार्फत आयआर्जनका लागि विभिन्न पेशा एवं व्यवसायीसम्बन्धी कार्यक्रमहरु सञ्चालन गरिएको बताउँदै सङ्घीयताको कार्यान्वयनसँगै स्थानीय तहबाट यस्ता कार्यक्रमहरु सञ्चालन नहुँदा अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरु समस्यामा परेको गुनासो गरे ।
घरेलु तथा साना उद्योग कार्यालयका उद्योग अधिकृत प्रेमप्रसाद श्रेष्ठको सञ्चालन, घरपझोङ–३ नम्बर वडाका वडा सदस्य शान्ता थकालीले मन्तव्य राखेको कार्यक्रममाथि ईन्सेक म्याग्दीका प्रतिनिधि अमृत बास्कुनेले सहजीकरण गरेका थिए ।