कुश्मा, १६ फागुन – विद्यालयमा अध्ययनरत छात्राहरुले आफू महिनाबारी भएको बेलामा सरसफाइको अभावमा विद्यालय छोड्ने गरेको खबरहरु आइरहने गरेको समयमा उनीहरुलाई घरेलुस्तरमा नै तयार गर्न सकिने सेनेटरी प्याड बनाउने तालिम उपलब्ध गराइएको छ ।शिक्षाका लागि राष्ट्रिय अभियान नेपाल जिल्ला समन्वय समिति पर्वतले आरम्भ नेपालसँगको सहकार्य र जिल्ला शिक्षा कार्यालयसँगको समन्वयमा उक्त तालिम सञ्चालन गरेको हो ।
जिल्लाका विभिन्न चारवटा सामुदायिक विद्यालयमा कक्षा आठदेखि १२ सम्म अध्ययनरत ४२ जना छात्राहरुका लागि दिइएको एक दिने तालिम कार्यक्रमको उद्घाटन गर्दै जिल्ला शिक्षा कार्यालयका विद्यालय निरीक्षक झलकनाथ आचार्यले अत्यन्त व्यवहारिक विषयको तालिम भएकाले सिकेका कुरा आफ्नो व्यक्तिगत जीवनमा उर्तान र आफूले जानेको सीप अरु छात्रा तथा आमा, काकी, दिदीबहिनीलाई पनि सिकाउन सहभागी विद्यार्थीहरुलाई अनुरोध गरे ।
उनले यो तालिमले महिनाबारी भएको बेलामा लाजले वा अरुले जिस्काउँछन् भन्ने बहानामा विद्यालय नजाने छात्राहरुलाई ठूलो सहयोग गर्ने विश्वास व्यक्त गरे ।
तालिममा महिनाबारी चक्र भनेको के हो ? महिनाबारी किन हुन्छ, यसको बैज्ञानिक कारण, महिनाबारी प्रक्रिया, यसका बारेमा समाजमा भएको गलत धारणा, महिनाबारी भएको समयमा ध्यानदिनुपर्ने कुराहरुका साथै घरेलुस्तरमा उपलब्ध हुने सामग्रीबाट कम मूल्यमा निर्माण गर्न सकिने सेनेटरी प्याडका बारेमा प्रत्येक सहभागीलाई ज्ञान सीप प्रदान गरिएको थियो ।
महिनाबारीका कारणले विद्यालयमा अध्ययनरत छात्राहरुको विद्यालय छाड्ने दर बढेको र उनीहरुको सिकाइस्तर पनि खस्किँदै गएको देदिएकाले उनीहरुलाई सेनेटरी प्याड बनाउने तालिम दिइएको आयोजक संस्था शिक्षाका लागि राष्ट्रिय अभियान नेपालका बोर्ड सदस्य राजेन्द्र पहाडीले वताए ।
बजारमा पाइने प्याड महङ्गो हुने, त्यसमा प्रयोग हुने केमिकलले महिलाको स्वास्थ्यमा नकारात्मक असर पर्ने र ग्रामीण क्षेत्रमा उपलब्ध पनि हुन नसक्ने भएकाले घरेलुस्तरमा नै उपलब्ध पुराना तथा सफा कपडा प्रयोग गरेर निकै सस्तो मूल्यमा बनाउन सकिने र पुनः प्रयोग गर्न सकिने भएकाले पनि आफूहरुले यस्तो तालिम उपलब्ध गराएको पहाडीले वताए ।
तालिममा शिवालय मावि कुश्मा, नारायण मावि कुश्मा, मंगलोदय मावि चुवा र सार्वजनिक मावि कटुवाचौपारीका १२ देखि १८ वर्षसम्मका छात्राहरुले सहभागिता जनाएका थिए । कार्यक्रममा जापानिज स्वयम्सेवक युकी यामामोटो र एलजीसीडिपी कार्यक्रम अन्तरगत सोर्डेक नेपालका समुदाय परिचालक सीता बिकले सहजीकरण गरेका थिए ।
सहजकर्ता यामामोटोका अनुसार एउटा सेनेटरी प्याड जम्मा १५ रुपयाँ खर्चमा तयार गर्न सकिन्छ । शिवालय मावि अगुवा श्रोत केन्द्र कुस्मामा सम्पन्न तालिम कार्यक्रममा एनसीइ नेपालका राजेन्द्र पहाडी, मंगलोदय मावि चुवाका प्रधानाध्यापक नगेश्वर उपाध्याय र आरम्भ नेपालका बलिनारायण रेग्मीले वोलका थिए ।
सहभागी छात्राहरुले तालिम आफूहरुका लागि निकै नै लाभदायक भएको प्रतिक्रिया दिए । आयोजक तथा सबै सहभागीको तर्फबाट जापानिज स्वयम्सेवक युकी यामामोटोलाई मायाको चिनो प्रदान गरिएको थियो ।
जिल्लाका विभिन्न चारवटा सामुदायिक विद्यालयमा कक्षा आठदेखि १२ सम्म अध्ययनरत ४२ जना छात्राहरुका लागि दिइएको एक दिने तालिम कार्यक्रमको उद्घाटन गर्दै जिल्ला शिक्षा कार्यालयका विद्यालय निरीक्षक झलकनाथ आचार्यले अत्यन्त व्यवहारिक विषयको तालिम भएकाले सिकेका कुरा आफ्नो व्यक्तिगत जीवनमा उर्तान र आफूले जानेको सीप अरु छात्रा तथा आमा, काकी, दिदीबहिनीलाई पनि सिकाउन सहभागी विद्यार्थीहरुलाई अनुरोध गरे ।
उनले यो तालिमले महिनाबारी भएको बेलामा लाजले वा अरुले जिस्काउँछन् भन्ने बहानामा विद्यालय नजाने छात्राहरुलाई ठूलो सहयोग गर्ने विश्वास व्यक्त गरे ।
तालिममा महिनाबारी चक्र भनेको के हो ? महिनाबारी किन हुन्छ, यसको बैज्ञानिक कारण, महिनाबारी प्रक्रिया, यसका बारेमा समाजमा भएको गलत धारणा, महिनाबारी भएको समयमा ध्यानदिनुपर्ने कुराहरुका साथै घरेलुस्तरमा उपलब्ध हुने सामग्रीबाट कम मूल्यमा निर्माण गर्न सकिने सेनेटरी प्याडका बारेमा प्रत्येक सहभागीलाई ज्ञान सीप प्रदान गरिएको थियो ।
महिनाबारीका कारणले विद्यालयमा अध्ययनरत छात्राहरुको विद्यालय छाड्ने दर बढेको र उनीहरुको सिकाइस्तर पनि खस्किँदै गएको देदिएकाले उनीहरुलाई सेनेटरी प्याड बनाउने तालिम दिइएको आयोजक संस्था शिक्षाका लागि राष्ट्रिय अभियान नेपालका बोर्ड सदस्य राजेन्द्र पहाडीले वताए ।
बजारमा पाइने प्याड महङ्गो हुने, त्यसमा प्रयोग हुने केमिकलले महिलाको स्वास्थ्यमा नकारात्मक असर पर्ने र ग्रामीण क्षेत्रमा उपलब्ध पनि हुन नसक्ने भएकाले घरेलुस्तरमा नै उपलब्ध पुराना तथा सफा कपडा प्रयोग गरेर निकै सस्तो मूल्यमा बनाउन सकिने र पुनः प्रयोग गर्न सकिने भएकाले पनि आफूहरुले यस्तो तालिम उपलब्ध गराएको पहाडीले वताए ।
तालिममा शिवालय मावि कुश्मा, नारायण मावि कुश्मा, मंगलोदय मावि चुवा र सार्वजनिक मावि कटुवाचौपारीका १२ देखि १८ वर्षसम्मका छात्राहरुले सहभागिता जनाएका थिए । कार्यक्रममा जापानिज स्वयम्सेवक युकी यामामोटो र एलजीसीडिपी कार्यक्रम अन्तरगत सोर्डेक नेपालका समुदाय परिचालक सीता बिकले सहजीकरण गरेका थिए ।
सहजकर्ता यामामोटोका अनुसार एउटा सेनेटरी प्याड जम्मा १५ रुपयाँ खर्चमा तयार गर्न सकिन्छ । शिवालय मावि अगुवा श्रोत केन्द्र कुस्मामा सम्पन्न तालिम कार्यक्रममा एनसीइ नेपालका राजेन्द्र पहाडी, मंगलोदय मावि चुवाका प्रधानाध्यापक नगेश्वर उपाध्याय र आरम्भ नेपालका बलिनारायण रेग्मीले वोलका थिए ।
सहभागी छात्राहरुले तालिम आफूहरुका लागि निकै नै लाभदायक भएको प्रतिक्रिया दिए । आयोजक तथा सबै सहभागीको तर्फबाट जापानिज स्वयम्सेवक युकी यामामोटोलाई मायाको चिनो प्रदान गरिएको थियो ।
