अदुवाको बजारीकरण

पछिल्लो समय सरकारी तथा गैरसरकारी संघ संस्थाहरुले व्यवसायिक तरकारी खेती गर्ने कार्यक्रमहरु गाउँ गाउँमा पु¥याउन थालेपछि यसप्रति कृषकको मोह बढ्दै गएको छ । लाखौं रकम खर्चेर खाडी मुलुक भासिएका युवाहरु पनि स्वदेशमै केही गरौं भनेर उत्साहित बनेका छन् । परम्परागत कृषि प्रणालीमा सिमित कृषकका खेतबारी अहिले टनेलले भरिएका छन् । नगदे बालीबाट मनग्य आम्दानी हुन थालेपछि कृषकहरु हौसिएका छन् । बागलुङ बजारको बढ्दो जनसंख्यालाई जिल्लामै उत्पादित तरकारीले थेगिरहेको छ । हिजो तरकारीकै लागि मधेसमा आश्रित हुनुपर्ने बाध्यता पनि हट्दै जान थालेको छ । बागलुङ जिल्लाका प्रायः सबैजसो गाविस सडक संजालसंग जोडिएपछि कृषकलाई उत्पादित वस्तु ढुवानीमा सहज भएको छ । दुरदराजका कृषकहरुले बेमौसमी तरकारी उत्पादन गरेर शहरमा ढुवानी गरेका छन् ।
जिल्लाका कृषकमा बेमौसमी तरकारी खेतीको मोह बढ्दै गएपनि उत्पादित फसलले उचित मुल्य भने पाउन सकेको छैन । तराईमा उत्पादित कृषक फसल निकै नै सस्तोमा पाइने हुँदा बागलुङका कृषकले प्रतिष्पर्धा गर्न सकेका छैनन् । दुःख झेलो गरेर उत्पादन गरेका कृषि उपज कौडीको भाउमा बिक्री गर्न बाध्य भएका छन् । अर्काेतर्फ बिचौलियाका कारण कृषकहरु झन् मर्कामा परेका छन् । सरकारले कृषकलाई आधुनिक कृषि प्रणालीमा अभ्यस्त बनाउनको लागि कृषक परिचय पत्रको पनि व्यवस्था गरेको छ । तर, कृषकले उत्पादन गरेका कृषि फसलको बजारीकरणमा भने खासै चासो देखाएको छैन । सरकारी निकायको यस्तै बेवास्ताले बागलुङको सल्यान गाविसमा उत्पादित अदुवाले दुई वर्षदेखि बजार पाउन नसक्दा बारीमै थन्क्याउनु परेको छ । कृषि फसलको बजारीकरण मात्रै होइन बिचौलियालाई समेत नियन्त्रण गर्न सक्ने होभने कृषकले आफ्नो पसिनाको श्रम पाउन सक्छन् । सम्बन्धित निकायले समयमै ध्यान दिनुपर्छ ।
कृषकलाई व्यवसायिक कृषि प्रणालीमा प्रेरित गर्नको लागि उनीहरुले उत्पादन गरेका वस्तुहरुको बजारीकरण गर्न पहल गर्नु सरकारी निकायको पनि दायित्व हो । लाखों लगानी गरेर उत्पादन गरेका वस्तुले बजार र उचित मूल्य पाउन सकेन भने कृषक विदेशिन बाध्य हुनेछ । अदुवाले बजार नपाउँदा सल्यान ढावाका कृषकहरु यतिबेला चिन्तित बनेका छन् । उनीहरुले लगाएको अदुवाले उचित मूल्य नपाउँदा २ वर्षदेखि बारीमै रहेको छ । पिडामा रहेका कृषकको सारथी बन्नु सरकारी निकायको दायित्व हो । लगानी गरेपछि त्यसको प्रतिफल राम्रो आएन भने त्यसको कुनै अर्थ हुँदैन । अदुवाको विउ, लगाउनलाई ज्याला लगायत ढुवानीको ज्याला समेत नउठ्ने भएपछि अदुवा बारीमै थन्किएको छ । सम्बन्धित निकायले भने केही पहल गरेको देखिदैन । आधुनिक कृषि प्रणालीमा प्रेरित उनीहरुमा वितृष्णा जाग्नु भन्दा पहिले नै उनीहरुको आहातमा राहत दिन जरुरी छ । उत्पादित अदुवाको बजार व्यवस्थानका लागि सरोकारवाला तात्नु पर्छ ।