कपडा डिजाईनमा मास्टरमाइन्ड ‘दर्नाल’

अहिले पनि करिब ३० लाख नेपाली युवाहरु बिदेशी भुमीमा आफ्नो श्रम बेचिरहेका छन् । दक्ष वा अदक्ष र अर्धदक्ष कामदारको रुपमा बिदेशी भुमिमा आफ्नो पसिनाले सिंचेको कमाईलाई स्वदेशमा लगानी गरेर यहि देशमा आम्दानीको वातावरण बनाउनेहरु कम छन् । सबै युवा कमाएर रमाउने मात्र हैन केहीले बिदेशमा सिकेको सिपलाई प्रयोग गरेर आफ्नै देशमा पनि राम्रो आम्दानी गर्न सक्छन भन्ने उदाहरण प्रस्तुत गरेका छन् यहाँका एक व्यवसायी । १६ बर्ष पहिले खाडी मुलुक दुवै छिरेका बागलुङ नगरपालिका–६ सल्लेफुर्काका मिनकुमार दर्नाल अहिले दुवैमा सिकेको सिपलाई प्रयोग गरेर बागलुङ बजारमा नै मनग्य आम्दानी गर्दै आएका छन् ।
गाउँमा छँदा पुखौंली पेशामा सामान्य सिलाईकटाईको काम सिककेका दर्नालले एसिया भित्रको युरोप भनेर चिनिने दुवै सहरमा गएर सिलाईकटाई तथा डिजाईनिङ सम्बन्धि काम गर्दा धेरै कुरा सिकेको बताए । करिव आठ बर्ष दुवैको तातो घाममा अर्काको काममा समय बिताएका दर्नालले मालिकको तलबका लागि मात्रै काम गरेनन् भविश्यको आफ्नो बाटो पनि बनाए र काम सिके । लामो समयसम्म मालिकको कम्पनीमा बसेर काम गर्दा आँफु नै मालिक बन्ने इच्छा लागेर बिदेशमा काम सिकेको दर्नाल बताउँछन् । ‘मैले सामान्य तल्लो तहको मजदुरको रुपमा त्यहाँ पुगेर काम सुरु गरेको हँु’ दर्नाल भन्छन्– ‘काम सिक्दै जाँदा तेस्रो तहको कर्मचारीसम्म बढुवा भएँ र अझ बढि काम सिक्ने अवसर मिल्यो ।’ कम्पनीमा काम गर्दा सिकेको सिपलाई प्रयोग गर्दै दर्नालले अहिले बागलुङ बजारमा टेलरिङ सेन्टर खोलेका छन् । दुबैमा कमाएको तीन लाख रुपैयाँ लगानी गरेर जिन्स र कटराईजका कपडाको डिजाईनिङ तथा सिलाई गर्ने गरी टेलरिङ खोलेको दर्नालले बताए । ‘बिदेशमा जिन्सका कपडाहरु निकै चलेको देखेको थिएँ’ उनले भने ‘स्थानिय बजारमा पनि यसको माग छ भन्ने लागेर व्यवसाय सुरु गरेको अहिले मलाई भ्याईनभ्याई छ ।’ मरुभुमिमा बगाएको पसिनाको मुल्यबाट खोलिएको टेलरिङले अहिले दर्नालको चार जनाको परिवार मात्रै पालिएको छैन् तीन जनाले उनको टेलरिङमा रोजगारी समेत पाएका छन् ।
सानो लगानीबाट सुरु गरेको व्यवसायबाट अहिले खर्च कटाएर ८० देखी ९० हजारसम्म आम्दानी हुने गरेको दर्नालले सुनाए । ‘दुवैमा हुँदा मेरो आम्दानी भनेको ५० हजार नेपाली मात्रै थियो’ दर्नाल भन्छन् ‘यहाँ करिव लाख कमाएको छु परिवार र अन्य तीन जनाको परिवार समेत मेरो व्यवसायमा आश्रित छ ।’ श्रम र सिपको प्रयोग गरेर बिदेशमा पसिना बगाउनेहरुले आफ्नो देशमा केही नगर्ने गरेको देखेर दर्नाल दुःखी छन् । ‘कतिधेरै दुःख गरेको मैले देखेको छु’ उनी सम्झन्छन– ‘कमाएको कमाईलाई सदुपयोग गरेर उद्यममा लागे यहाँ पनि केही गर्न सकिन्छ भन्ने लाग्छ ।’ अहिले दर्नालले जिन्स कटराईज र होजेरीका कपडाको नयाँ–नयाँ डिजाईन बजारमा ल्याउने गरेका छन् । आँफुले नै कपडाको कटिङदेखी डिजाईनको काम गर्ने र सिलाउनका लागि कालिगडहरु राखेको उनले बताए ।
ग्राहकहरुको चापका कारण समयमा काम पुरा गर्न कठिन रहेको भन्दै स्थानिय बजारमा यसको माग अधिक रहेको उनको बुझाई छ । ‘मैले दुवैमा सिकेको सिपलाई स्थानिय बजारमा बिकाएको छु’ दर्नाल भन्छन् ‘यस्तै सिपभएका हरुको बजार अझ फराकिलो छ ।’ उनले बिदेशमा रहँदा तलबको लागि मात्रै काम गर्न भन्दा बाँकी जिवनको लागि आवस्यक कामको सिप सिक्न सके फाईदा जनक हुने बताए ।
आँफुले भनेको र खोजेको जस्तो बिदेशमा नहुने भएपनि पाएको कामलाई नै सदुपयोग गरेर सिप सिक्न सकिने उनको भनाई छ । ‘नेपाली युवा कमाउनका लागि मात्रै हैन सिप सिक्नका लागी बिदेशिने परिपाटी हुनुपर्छ’ दर्नालले भने ‘कमाईले क्षणिक आवश्यकता धान्ला तर सिपले सधैं साथ दिँदोरहेछ ।’ एक छोरा, एक छोरी र श्रीमतिसहित बागलुङ बजारमा बस्दै आएका दर्नालले श्रम र सिपको प्रयोगले सुखी परिवारमा बस्न पाएको दाबी समेत गरे । ‘बिदेशमा गएर पैसा मात्रै बोकेर आएको भए अहिले फेरी बिदेशमा नै हुन्थें होला’ दर्नालले ठट्यौली शैलीमा भने ‘सिप सिकेकाले परिवारसँग रमाउन पाएको छु ।’
–प्रस्तुतीः तारानाथ आचार्य