मानव बेचबिखन रोक्ने दायित्व

सोमबार विभिन्न कार्यक्रमको आयोजना गरी देशभर मानब बेचबिखन बिरुद्धको १० औं अन्तराष्ट्रिय दिवस मनाईएको छ । मानव बेचबिखनको शैलीमा अहिले परिवर्तन आएको छ । हिजो बालबालिकालाई सर्कसमा काम लगाउनको लागि बेचबिखन गरिन्थ्यो । मानव तस्करले महिलालाई नौतुनाका कोठीहरुमा भारुमा बिक्री गर्थे । अहिले लाखौं रकम लिएर मानव तस्करको गिरोहले युरोप पु¥याउने नाममा ल्याटिन अमेरिकाका देशमा लगेर बेवारिसे बनाउन थालेका छन् । मानव तस्करको प्रलोभनमा नेपाली युवाहरुले विदेशमा निकै पाईरहेका समाचार प्राय दैनिक आउने गरेका छन् । पछिल्लो समयमा महिला र बालबालिका मात्रै नभई पुरुष समेत बेचबिखनमा परेका छन् । युरोपमा मुलुकमा सहजै भिसा नपाइने भएपनि दलालको चंगुलमा फसेर आज धेरै युवाहरु जीवनमरणको दोसाँधमा बाँचिरहेका छन् । मानव तस्करको जाँलो एकपछि अर्काे गर्दै फैलिरहेका बेला यसलाई ध्वस्त पार्नको लागि सम्बन्धित निकायले समयमै अभियान सञ्चालन गर्नुपर्छ ।
भूकम्प पछि बेचबिखन धेरै बढेको सरोकारवाला निकायको तथ्यांकमा उल्लेख गरिएको छ । भूकम्पबाट घर न घाटका भएकाहरु दलालहरुको प्रलोभन सहजै फस्दा बेचबिखन र जोखिमयुक्त काम गर्नुपर्ने बाध्यता सिर्जना भएको छ । मानव बेचबिखन रोक्नको लागि भूकम्प प्रभावित क्षेत्रदेखि लिएर सिमावर्ती क्षेत्रमा सरकारी तथा गैरसरकारी निकायले सहकार्य गरि जनचेतनामुलक कार्यक्रम संचालन गर्न सक्ने होभने यसलाई निरुत्साहित गर्न सकिन्छ । पछिल्लो समय अफ्रिका, अमेरिका र खाडी मुलुकमा समेत बेचबिखनको गन्तब्य बन्न थालेका छन् । दलालहरुले भारतको दिल्ली, श्रीलंकाहुँदै महिला तथा पुरुषहरुलाई खाडी पु¥याउन थालेका छन् । अमेरिका पठाउने नाममा बेचबिखन गरिदै आएपनि त्यसमा संलग्न दलालहरु अहिलेसम्म पक्राउ पर्न नसक्नु दुःखद पक्ष हो । दलालहरुले कहाँबाट नेपाली युवा र चेलीलाई श्रम स्वीकृत नभएका देशमा पठाईरहेका छन् भन्ने कुरा सरकार जानकार भएपनि त्यसलाई रोकथाम गर्न नसक्दा मानव बेचबिखनको श्रmृंखला विकराल बन्दै गएको छ । यसतर्फ समयमै सरकारको ध्यान जान जरुरी छ ।
नेपालमा राजनैतिक सङक्रमणसँगै आर्थिक सामाजिक, गरिवी, आदि यसका प्रमुख लक्षणहरु रहेका छन् । कामको खोजीमा ग्रामीण भेगबाट शहरी क्षेत्र विशेषगरी काठमाडौँ हुदै बैदेशिक रोजगार जाने क्रम अहिले पनि निक्कै नै वढिरहेको छ । मानव वेचविखन तथा ओसिार पसारको समस्या नेपालमा पनि दिनानुदिन नयाँ आयाम स्वरुप सहित जटिलता वढदै गएको छ । गरिवी अशिक्षा वेरोजगारिले मात्र होइन् । समाजमा विद्यमान् लैंगिक विभेद घरेलु हिँसा पनि हुन् । समाजमा जगडिएर रहेका समस्यालाई जबसम्म निराकरण गर्न सकिदैन तबसम्म मानव बेचबिखन रोक्न सकिदैन । वर्षेनि धेरै संख्यामा बालबालिका, महिला तथा पुरुष हराएका निवेदन प्रहरीमा छन् । हराएका उनीहरु फेला परेको सूचना कहिल्यै बाहिर आउँदैन । हराएकालाई खोज्नु र मानव बेचबिखन रोक्नु सरकारसंगै नागरिकको पनि दायित्व हो ।