सिमामा सास्तीः कहिलेसम्म सहने

हिन्दु नेपालीहरुको ठुला दुई चार्ड वडा दशै र तिहार नजिकिदै छन् । चार्डपर्व परिवारजनसंग मनाउनको लागि रोजगारीका लागि भारत गएका नेपालीहरु यतिबेला घर फर्कने क्रम शुरु भएको छ । चार्डपर्वमा विदेशमा रहेका अधिकांश नेपालीहरु स्वदेश फर्किने गर्छन् । भारतमा रोजगारी गर्न गएका नेपालीहरु घर फर्कने क्रममा यतिबेला भारतिय सुरक्षाकर्मीको अवरोधले सास्ती खेप्न बाध्य भएका समाचार आउन थालेका छन् । भारतिय सुरक्षा बलले सिमामा नेपाली माथि अनावश्यक चेकजाँच गरेर दुख दिने मात्रै होइन मोटो रकम नपाएसम्म दिनु सम्मको दुःख दिने गरेका छन् । भारतमा मजदुरी गरेर फर्किएका नेपालीहरु सुरक्षाकर्मीबाटै बाटोमा लुटिन थालेका छन् । भारतिय सुरक्षाकर्मी मात्रै होइन त्यहाँका नागरिकले नशालु पदार्थ सेवन गराएर नेपालीको रकम लुट्ने गरेका छन् ।
दशैमा घर फर्कनेहरु लुटिन थालेको घटना नयाँ भने होइन । हरेक वर्ष यसरी नै नेपाली मजदुरहरु लुटिएका छन् । तर नेपालीको मजदुरको सुरक्षार्थ नेपाल र भारत पक्षबाट सर्तकता अपनाउने काम भने हुन सकेको छैन । वर्षभरि कडा परिश्रम गरेर कमाएको पैसाले धेरै सपना बुनेका हुन्छन् नेपाली मजदुरहरुले । तर, तिनै मजदुर सिमामा लुटिँदा उनीहरु सपना चक्नाचुर हुन्छन् । नेपाली मजदुरको लागि नेपालका सुरक्षाकर्मीले समयमै सर्तकता अपनाउने होभने यस्ता घटना निरुत्साहित हुने निश्चित छ । त्यसको लागि प्रहरीले सिमामा चेकजाँच कडा बनाउनुका साथै सुरक्षा ब्यवस्था मजबुत बनाउन आवश्यक छ । भारतमा मजदुरी गरी नेपाल फर्किदा बाटोमा भारतीय र नेपाल प्रहरीले समेत चेकजाँचका क्रममा दुःख दिने गरेका गुनासा पनि सुनिदै आएका छन् । प्रहरीले यस्ता घटनामा संलग्नहरुलाई कार्वाही गर्ने होभने मजदुरले राहत पाउने छन् ।
नेपाल र भारतको खुल्ला सिमानाका कारण दुवै देशका नागरिक सहजै दुवैदेश आवतजावत गर्ने गर्दछन् । नेपालमा काम गरि रहेका भारतीय नागरिक भन्दा भारतमा रोजगारी गरि रहेको नागरिकले विभिन्न बाहनामा धेरै नै सास्ती खेपी रहनु परेको छन् । नेपाल र भारत सरकार बीच कामदारका विषयमा उठ्ने यस्ता समस्याको समाधान गर्नको लागि कुटनीतिक रुपमा पहल गर्न जरुरी छ । होइन भने सधै नेपालीमाथि हेपाहा प्रवृत्ति देखाउँदै आएको भारतबाट नेपाली मजदुर सधै असुरक्षित हुने छन् । भारतीय सुरक्षाकर्मीहरुले नेपाली नागरिकहरुलाई नेपाली भूमीमै प्रवेशमा रोक लगाएका घटना पनि प्रशस्त छन् । सीमावर्ती भारतीय बजारमा किनमेल गर्न जाने नेपाली नागरिकहरुलाई एसएसबीका जवानहरुले ओहोरदोहोर गर्न प्रतिबन्ध लगाउँदा नेपाली नागरिकहरुले सास्ती भोग्नु परेको छ । भारतले नेपाली भूमीमै आएर नेपालीलाई पक्राउ गर्न सक्छ । तर, यसको विषयमा परराष्ट्र तहबाट कहिल्यै पहल गरेको पाइदैन । भारतले आफुखुशी नेपालीमाथि दमन गर्दै जाँदा पनि नेपाल सरकार चुइक्क नबोल्नु निन्दनिय कार्य हो । खुला सिमामा आवतजावत गर्ने वातावरणलाई सहज बनाउनको लागि दुई देशका अधिकारी बसेर छलफल र बहस गर्न जरुरी छ । अन्यथा, नेपाली नागरिककमाथि भारतिय दमन अन्त्य हुँदैन ।