पूर्वजन्मको पाप होइन

नेपाली समाजमा केही पहिला सम्मको अवस्था हेर्ने हो भने पनि देखिन्छ कि कुनै पनि मानिसहरुलाई कुष्टरोग लागेको खण्डमा पूर्व जन्मको पाप वा देवि देवताको श्रापले गर्दा भएको भन्ने चलन थियो । तर पछिल्लो समयमा आएर समाजमा परिवर्तन आएको छ । तर पनि पुरै परिवर्तन भने अझै पनि आइ सकेको छैन । कुष्टरोग देखा परेमा कुनै पनि हालतमा समाजले नहेर्ने र उसलाई गाउँघरमा अलिक पर लगेर राख्ने चलन थियो । त्यसले गर्दा रोगीलाई झन समस्या थपिन सक्थ्यो । अहिले सर्ने र नसर्ने खालका कुष्टरोग पहिचान भै सकेको अवस्थामा यो नियमित औषधि सेवन गरेको खण्डमा निको हुने त छँदै छ प्रत्यक्ष निगरानीमा उपचार भएको खण्डमा पुरै निको हुने भएकाले यो कुनै पनि पाप वा श्राप नभै शुच्छम किटाँडुबाट लाग्ने रोग मात्र हो ।
विश्वभर अहिले डिसेम्बर ३० को नजिकको आइतबार विश्व कुष्ठरोग दिवस मनाउने चलन छ । यस रोगलाई अपाङ्गता सँग जोडेर हेर्ने पनि गरिन्छ । बिश्व स्वास्थ संगठनका अनुसार अपांगता दिर्घसमयसम्म रोगको सही पहिचान हुन नसक्दा पनि हुने गर्दछ । रोगको समयमै पहिचान अनि उपचार गर्ने हो भने अपाङ्गता नहुने भए पनि यसको पहिचानमा ढिलाइ भएको खण्डमा शरीरको अंग नै गुमाउनु पर्ने अपस्था सम्म बनाउँछ कुष्ठ रोगले । यसका कारण धेरै बालबालिका र बयस्क पनि अपाङ्ग बनेको पनि धेरै उदाहरण हाम्रो समाजमै पनि छ । त्यसैले हामीले दिवस मनाउने मात्र भन्दा पनि यस रोगको निदानका लागि नै सोच्ने पो हो कि ?
मानव समाजको विकास भए सँगै विभिन्न रोगको पनि बिकास भएका पाइन्छ । तर पनि मानव समाज र मानव दिमागको कारणले गर्दा नै त्यस्ता प्रकारका रोगहरुसँग लड्ने क्षमताको विकास भएको पनि हो । नेपाली समाजमा पनि धेरै समय देखि यो रोगको समस्या देखिदै आएका छन् । मानव समाजको पछिल्लो अध्याय हेर्ने हो भने पनि झण्डै तीन हजार वर्ष अगाडी मानव शरीरमा कुष्ठरोग पाइएको इतीहासमा पाइन्छ । त्यही बेला देखि नै देवी देवताको श्राप वा पूर्वजन्मको पाप भन्ने गरिन्थ्यो । सन १८७३ मा नर्वेका बैज्ञानिकले यो रोग पत्ता लगाएका थिए । विश्वमा कुष्ठरोग लागेको जनसंख्याको ६० प्रतिशत भारतमा मात्रै छ । तर पनि यसलाई देवीदेवताको श्राप भन्ने गरिन्थ्यो । त्यसैले त नेपाली समाजमा चेतना फैलाउनका लागि सुन सुन दिदी बहिनी सुन दाजु भाइ, देउता लाग्या नठान है कुष्टरोगलाई भन्ने किसिमका प्रचार गरिन्थ्यो । त्यसैले कुष्ठ रोग देउता लाग्या नभएर रोगै लाग्यो हो र यसको उपचार गरे निको हुन्छ । सबैले यसको बारेमा सोचौं र रोग लुकाउने होइन उपचार तिर लागौं ।